Historiek Sint-Lucia
Hoe het begon
Aan het begin van de 18de eeuw verzamelde Francisca Vercauteren, een jonge vrouw uit Sint-Niklaas, een aantal gelijkgezinde vriendinnen rond zich. Zij zetten zich af tegen de oppervlakkige levensstijl van hun tijdgenoten. Vanuit de bezorgdheid voor de lijdende medemens organiseerde de groep zich om zieken aan huis te verzorgen. Van bij het begin werd ook het lot van psychiatrische patiënten ter harte genomen.
Gaandeweg vormde de groep vriendinnen een gestructureerde religieuze gemeenschap. In 1710 richtten ze, onder het patroonschap van de Heilige Lucia, een kloostergebouw op waar ze ook patiënten verzorgden. In 1717 werden de eerste nieuwe ziekenkamers bijgebouwd. In de omgeving stond het kloostergebouw gekend als '’t Sieckhuys'.
Moeilijke tijden
De historiek van het psychiatrisch ziekenhuis Sint-Lucia leest ruim 300 jaar later als een beknopte geschiedenis van de moderne tijd, zowel op maatschappelijk, sociaal als medisch vlak.
De kloosterorde van Francisca Vercauteren, de Congregatie der Zwartzusters van de Heilige Philippus Neri, kreeg het vaak zwaar te verduren.
In 1753 bedreigden de ideeën van de Verlichting het caritatieve werk. Tijdens de Franse Revolutie werd de congregatie opgeheven en alle bezittingen verbeurd verklaard. Dat weerhield de Zusters er niet van om clandestien verder te werken.
Herwonnen onafhankelijkheid
Na de stichting van België kreeg het klooster in 1842 opnieuw een onafhankelijke status als ziekenhuis en zorginstelling. De goederen kwamen na betaling van een aanzienlijke som geld officieel terug in handen van de kloosterorde.
In die periode nam de congregatie de Heilige Philippus Neri als patroonheilige.
Uitbreiding
Het ziekenhuis groeide de volgende honderd jaar desondanks twee wereldoorlogen uit tot een zorginstelling met maar liefst 554 patiënten in 1945.
De naoorlogse periode kenmerkte zich door een aantal belangrijke sociale kantelmomenten: in 1957 deed het eerste lekenpersoneel zijn intrede in het ziekenhuis. Vanaf 1974 werden ook mannelijke patiënten opgenomen in het ziekenhuis.
Door een reconversie werd het historische negentiende-eeuwse gebouwenpatrimonium voor het grootste deel vervangen door hedendaagse paviljoenen met een open karakter, rondom een grote tuin.
Nieuwe initiatieven
Nieuwe initiatieven zoals het psychiatrisch verzorgingstehuis, beschut wonen en psychiatrische thuiszorg zagen het licht. Geleidelijk aan groeide het personeelsbestand verder aan tot de 450 medewerkers die we vandaag tellen.
De kloosterorde die eind jaren zeventig van vorige eeuw een nieuw gebouw aan de Lamstraat betrok, telt vandaag nog slechts een handvol zusters, waarvan één actief in het ziekenhuis.
Dankzij de inzet van gespecialiseerd personeel is Sint-Lucia vandaag een dynamisch en modern ziekenhuis met de vinger aan de pols van de nieuwe wetenschappelijke inzichten en therapie, maar ook met respect voor de geschiedenis en de christelijke inspiratie waaruit het is ontstaan.